Jin. Op. Dr. Sevinç Bilgin

Vajinismus Tedavisi

Vajinismus Tedavisi

VAJİNİSMUS TEDAVİSİ NE KADAR SÜRER ?

Kısa ve basit bir süreçtir. İnsanların zihinlerinde canlandırdıkları gibi çok uzun aylar, yıllar süren bir tedavi değildir. 1-3-5 seanslık terapiler ile vajinismus problemi rahatlıkla çözülebilmektedir. Seans sayısının değişmesi kişilik yapısına ve sorunun boyutuna göre uygulanan aşamaların farklılığındandır. Aynı şehirde terapisti olmayan kişilere daha yoğunlaştırılmış bir terapi ile 1-3 günlük sürelerde yapılmaktadır.

Amaç sağlıklı bir cinselliğin pekiştirilerek kişinin cinsel hayatını sadece olmasını sağlayarak değil, bunun tüm yaşamda haz alarak devam ettirilmesidir.

VAJİNİSMUSTA İLK YAKLAŞIM NASILDIR?

Her hastanın hikayesi, ilişki deneyimine verdiği tepki, kas kontrolü farklıdır. O yüzden öykü alma ve hasta ile karşılıklı güven ilişkisi kurma çok önemlidir. İlk adım olarak anlaşılabilir ortak bir dilin kullanılması, hasta ve eşi ile etkili bir iletişim kurulmasını sağlayacaktır.

Görüşmelerde mümkün olduğunca destekleyici olunmalı ve hastaya özgüven kazandırmayı amaçlamalıdır. Hastadan bilgi edinirken cinsel sorununun tam olarak ne olduğu anlaşılarak hastaya uygun bir tedavi planı belirlenir.

Vajinismusun çözümlenmesi için öncelikle cinsellik ve çıplaklığa sıcak bakma, yakınlık oluşturma, cinsel anatomi ve fizyoloji hakkında bilgilendirme, duyumlara odaklama sağlanır. Sistematik duyarsızlaştırma sağlanması için ise çeşitli trans teknikleri uygulanır.

Cinsel alanda soruları sormak ve yanıtlamak kolay değildir, o yüzden terapist pasif olmaktan öte, yakınmayı tam olarak anlayana kadar cinsel soruna özgü bir görüşme yöntemi kullanmalıdır. Çifte kendilerini sorgulanıyormuş duygusundan ziyade dertlerini anlatabilecekleri bir yere geldikleri hissini vermelidir.

Kişinin umduğu ya da istediği şekilde cinsel tepkiler verme konusunda yetersizlik yaşaması nedeniyle vajinismus tedavisinde tüm ayrıntılar göz önüne alınarak planlanmalıdır.

VAJİNİSMUSTA UYGUN OLMAYAN TEDAVİLER VE YAKLAŞIMLAR NELERDİR?

1)Himenektomi(Kızlık zarının alınması): Çoğu hastada kızlık zarında sıkıntı yoktur o yüzden vajinismusun çözülmesinde herhangi bir yararı yoktur. Nadiren muayenede çok kalın bir kızlık zarı izlenmişse ancak o zaman himenektomi yapılabilir.

2)Genel veya Epidural Anestezi Altında Cinsel Birleşmenin Sağlanması: Anestezi uygulandığı sürece kasılmalar geçici kaybolup cinsel birleşme mekanik bir şekilde olur ancak etkisi geçtikten sonra çoğu hastada kasılmalar tekrar eder.

3)Ağrı Kesiciler, Kas Gevşeticiler Ve Lokal Anestezik Pomadlar: Bu ilaçların ilişki öncesi kullanılması kasılmalara karşı etkili değildir.

4) Alkol, Sedatif Veya Anksiyolitiklerin Kullanılması: Cinsel ilişki öncesi bunların etkisi olmadığı gibi cinsel uyarıya gelişen cinsel yanıtı olumsuz etkiler.

5) Vajinaya Sıcak Buhar Tutuma Ve Sıcak Su Banyosu: İlişki öncesi kasılmalara etkili değildir.

6)Vajinaya Botoks Uygulanması: Sorun bilinç dışı kaynaklı olduğu ve genel vücut kasılması olduğundan yararlı değildir. Hafif durumlarda tedaviyi hızlandırmak için kullanan merkezler mevcuttur, ancak tek başına etkinliği yoktur.

7)Muayenehane Ortamında Cinsel Birliktelik Denemeleri: Hastanın başka kişinin yanında ilişki yaşaması travmaya yol açabilir. Cinselliğin doğasını bozabilir.

8) Tüp Bebek Merkezleri: Hamilelik yönündeki tedaviler sorunun çözülmeden ileri döneme ötelenmesine neden olur. Sadece çocuk amaçlı davranış ve birlikte yaşama evlilik kurumunu ve eşler arası ilişkiyi zedeler.

9) Cinsel İstek Artırıcı İlaçlar: Vajinismus korku ve kasılmalardan oluştuğu için bu ilaçlar etkili değildir.

VAJİNİSMUS TEDAVİSİ İLE PROBLEM NASIL ÇÖZÜLÜR?

Hastalarımızın en çok korktuğu şeylerden bir tanesi de parmak egzersizleri dediğimiz süreçlerdir. Belki basit vajinismuslarda bu yöntem başarılı olabilir ama çoğu vakada verilen ödevler bir türlü yapılamaz. Başarısızlık hissi, sorunu daha da büyütür ve hasta tedaviye yaklaşamamakta hatta bırakabilmektedir.

Amaç kişi olayı nasıl algılıyor, nasıl bir kaygı mekanizması var ise o duyguyu kişiye yönetebilme ve durdurabilme becerisini öğretmektir. Vajinismus problemi yaşayan hastaların en çok istedikleri şey anlaşılmaktır. Çünkü çok ciddi bir anlamda yalnızlık hissederler.

Kullanılan tedavi yöntemleri kişilik yapısına göre çok farklı şekillerde olabilmektedir. Kimi hastalar bilgilendirme ile sorunu netleştirip bir zihinsel tasarım oluşturabilirken, kiminin anne-baba ilişkilerine kadar dönmek gerekir. Bazı hastalarımıza ise davranışçı egzersizler verilir.

Kiminin kaygı ve korkularını telkin ile yatıştırabilmek gerekirken bazılarına ise hiyerarşik egzersizler, telkin veya bilişsel tedaviler ile kompleks bir tedavi sistemi uygulanmakta veya bilgilendirmeyi vermeden önce telkinin uygulanması gibi hasta ile görüşüldükten sonra o hastanın yapısına uygun, kişilik sınırlarını zorlamayan, korkularıyla baş başa bırakmayan, kaygılarını yenebilecek düzeye getirebilen bir tedavi-terapi yöntemi uygulanır. Hastayı hem duygu yönetimi tarzında güçlendirilerek hem de cinselliği canlandırabilme aşamasında bir eğitim verilir.

Bizim için terapinin başlangıcı, hastanın bir hekime-terapiste güvenip tedaviye gelmesi ile başlar. Terapi dediğimiz süreç, hastanın duysal ve psikolojik olarak bir ön hazırlığı, daha sonra kademeli olarak kaygıların-korkuların netleştirilmesi, hasta ile beraber çözüm yollarının irdelenmesi ve sonuç aşamasından oluşmaktadır. Onun için en önemli kavram ertelememek, terapiye karar vermektir.

CİNSEL TERAPİDE AMAÇ NEDİR?

Kişinin çevreden duyduğu ilk gecenin zorluğuna ait hikayeler ile ilk gece korkusu tetiklenerek vajinismus oluştuğunda, altta ciddi bir bilinç altı problem yoksa sadece bilişsel terapilerle çözümlenme bazen olabilmektedir.

Kızlık zarının tipik olarak çok az sinir ucu vardır ve acı vermeden açılır, çoğu zar tipik olarak ilişkide kısmen ya da tamamen açılan çok ince, elastik bir yapıdadır. Dilatör ile kızlık zarının sadece yana doğru esnemesi ya da tamamen açılması oluşabilir, ancak kızlık zarının açılması genelde acı vermez ve çok az, geçici bir kanama gerçekleşebilir. Kalan doku parçaları vajinal girişin kenarında yapışık olarak kalır.

Seanslar boyunca amaç hayali ve gerçek duyarsızlaştırma yapılarak beden kontrolünü sağlamaktır. Hastada terapinin sonucunda; yapacağına inandırıp özgüven kazandırma, başlama cesaretini sağlama, kasılmaların kaldırılması, çapın artarak içeriye bir şeyin girebilmesi ve zara ait sorunun olmadığının gösterilmesi, eşe karşı güveni artırıp yetki devrinin gerçekleştirilmesinin yanı sıra nefes, bacak açıklığı, kalça kontrolünün sağlanması hedeflenir.

Vajinismusu tedavi etmek için sadece parmak egzersizi veya dilatör kullanmak çoğu hastada yetmeyebilir. Sadece parmak egzersizi kullanımı genelde moral bozucu olup etkin değildir ve tedaviyi yarım bırakma, sürecin yıllarca sürmesine sebep olmaktadır. Amaç kasılma reflekslerini kontrol edip yenmeyi öğrenmekle alakalıdır. Çeşitli trans teknikleri hem hastanın özgüvenini artırır hem de çalışma süresini çok kısaltır. Kademeli olarak yapılan seanslarda bedendeki kasılmalar azalarak kendine dokunma, içeriye çapın artarak girişi kısa bir zaman diliminde gerçekleşir

Hasta Görüşleri